Obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają zarówno pracownicy, jak i zleceniobiorcy. Prawidłowe naliczenie składki z tego tytułu oraz ewidencjonowanie w księgach rachunkowych jest zagadnieniem bardzo szerokim, dlatego warto usystematyzować wiedzę na ich temat.
Podstawa wymiaru składki zdrowotnej
Ustalając podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla pracownika należy wziąć pod uwagę wszystkie przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że uwzględnia się wszystkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, w tym np. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby (finansowanego ze środków pracodawcy).
Podstawą wymiaru składek zdrowotnych dla zleceniobiorców jest przychód osiągany z umowy zlecenia jeżeli w umowie tej odpłatność została określona kwotowo lub w stawce godzinowej lub akordowej określonej kwotowo oraz w przypadku stawki prowizyjnej. Jeżeli odpłatność została określona w inny sposób, wówczas podstawą wymiaru składki zdrowotnej w każdym miesiącu jest kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż kwota wynagrodzenia minimalnego.
Trzeba pamiętać, że w przypadku składki zdrowotnej nie stosuje się ograniczenia do kwoty trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia.
Zarówno w przypadku umów o pracę, jak i umów zlecenie podstawę wymiaru składki zdrowotnej umniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika lub zleceniobiorcę.
Składka zdrowotna a wysokość podatku
Składka zdrowotna podlega odliczeniu od podatku dochodowego. Jeśli jest ona wyższa od zaliczki na podatek, wówczas ulega obniżeniu do wysokości tej zaliczki.
Wysokość składki zdrowotnej i jej obniżenie?
Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru. Wysokość składki uzależniona jest nie tylko od wysokości wynagrodzenia, ale również od pozostałych składek odprowadzanych do ZUS, a dodatkowo skorelowana z podatkiem. Pozostaje jeszcze kwestia obniżenia wysokości składki do wysokości zaliczki na podatek. Jak to wygląda w praktyce?
- I. Pierwszym krokiem do ustalenia kwoty składki zdrowotnej jest pomniejszenie podstawy wymiaru o składki na ubezpieczenie społeczne. Załóżmy, że pracownik zatrudniony został pod koniec miesiąca, a jego wynagrodzenie za przepracowany okres wyniosło 500zł brutto.
Podstawę wymiaru umniejsza się o 13,71% naliczonych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, w tym o:
48,80zł (ubezpieczenie emerytalne – 9,76% x 500zł),
7,50zł (ubezpieczenie rentowe – 1,5% x 500zł),
12,25zł (ubezpieczenie chorobowe – 2,45% x 500zł),
Łącznie podstawę wymiaru umniejsza się 68,55zł. - II. Podstawę naliczenia składki zdrowotnej stanowi różnica między wynagrodzeniem brutto, a składkami na ubezpieczenia społeczne, w tym przypadku jest to kwota 431,45zł.
Składka zdrowotna, czyli 9% od kwoty 431,45zł wyniesie 38,83zł.
Składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od podatku to 7,75% pełnej składki zdrowotnej:
38,83zł x 7,75% = 33,44zł - III. Podstawą do opodatkowania jest podstawa naliczenia składki zdrowotnej pomniejszona o miesięczne koszty uzyskania przychodu – 111,25zł.
Podstawa opodatkowania: 431,45zł – 111,25zł = 320,20zł (po zaokrągleniu – 320zł)
Zaliczka na podatek: (320zł x 18% ) – 46,33zł (kwota wolna od podatku) = 11,27zł - IV. Przelew na konto urzędu skarbowego jest równy różnicy pomiędzy zaliczką na podatek, a częścią składki zdrowotnej podlegającą odliczeniu od podatku (7,75%).
W naszym przykładzie zaliczka wynosi 11,27zł, a kwota składki zdrowotnej podlegająca odliczeniu – 33,44zł.
11,27zł – 33,44zł = 0zł.
W podanym przykładzie pracodawca nie odprowadzi zaliczki na podatek dochodowy, gdyż ta po umniejszeniu o składkę zdrowotną wyniesie 0zł. Jest to sytuacja niestandardowa, mająca miejsce przy przepracowaniu niepełnego miesiąca lub pracy w niepełnym wymiarze etatu. - V. Cała składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%) zostaje obniżona do wysokości zaliczki na podatek dochodowy i wynosi 11,27zł i tę kwotę odprowadza się na właściwe konto ZUS.
Ewidencja w księgach rachunkowych
Ewidencjonowanie rozliczeń z tytułu składki zdrowotnej przebiega tak samo w przypadku umów o pracę, jak i umów zlecenie. Z punktu widzenia księgowania tej składki istotne będą trzy konta księgowe:
23-0 – rozrachunki z tytułu wynagrodzeń (analityka: umowy o pracę, umowy zlecenie),
22 – rozrachunki publicznoprawne (analityka ZUS),
130 – rachunek bieżący
- I. Ewidencja składki zdrowotnej na podstawie listy wynagrodzeń prowadzona jest na kontach:
23-0 rozrachunki z tytułu wynagrodzenie Dt oraz 22 rozrachunki publicznoprawne Ct. - II. Ewidencja przelewu składek do ZUS przebiega na kontach:
22 rozrachunki publicznoprawne Dt oraz 130 rachunek bieżący Ct.
Księgowanie w KPiR
Składka zdrowotna jest częścią wynagrodzenia brutto pracownika. Zgodnie z art. 22 ust. 6ba ustawy o PIT wynagrodzenia brutto pracowników stanowią koszty uzyskania przychodu w miesiącu, za który są one należne.
Jeśli pracodawca wypłaca wynagrodzenia zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, czyli np. zobowiązania za styczeń ureguluje do dnia 10 lutego, wówczas będą one stanowiły koszt stycznia.
Jeśli w kwestii terminowości wypłat nastąpi zaniechanie, wówczas wynagrodzenia będzie można ująć w kosztach uzyskania przychodu dopiero w miesiącu uregulowania zobowiązań.
Wynagrodzenia z umowy o pracę oraz umów zleceń ujmuje się w kolumnie 12 (wynagrodzenia w gotówce i w naturze).
Artykuł powstał przy współpracy z serwisem: sprawdzonyksiegowy.pl
